بيش از 60% مساحت اين كشور متشكل است از آبگيري با جنگلهاي باراني استوايي ، كه رود زئير (كنگو) و شاخه هايش در آن جريان دارد . فلاتها و رشته كوه هايي كه اين آبگير را احاطه كرده است شامل گرانكوه روِنزوري در شرق است .
رود هاي مهم : زئير ، لولابا ، لومامي ، اوبانگي ، كاساي .
بلندترين نقطه : قلهي نگاليئما ، 5109 متر .
آب و هوا :زئير آب و هوايي مرطوب و استوايي با تغيير اندك فصلي دارد ، هر چند از دسامبر تا فوريه شمال كشور خنك تر است .
شهرهای مهم:
لوبومباشي, امبوجي مايي, كيسانگاني, كانانگا
مساحت:
342,000کیلومتر مربع
خط ساحلی:
169کیلومتر
مختصات جغرافیایی:
1 درجه جنوبی و15 درجه شرقی
حکومت
222 عضو شوراي قانونگذاري ملي با رأي اجباري تمامي افراد بالغ براي پنج سال انتخاب مي شوند . رئيس جمهور – كه مستقيماً براي هفت سال انتخاب مي گردد – شوراي اجرايي ملي كميسيونرها (وزيران) را انتصاب مي كند .
در 1991 زماني كه كنفرانس ملي به مظور برقراري دموكراسي در زئير بر پا گرديد ،
نظام تك حزبي لغو شد . حدود 160 گروه سياسي ، از جمله جنبش انقلابي خلق (تنها حزب قانوني سابق) فعال هستند . انتخابات چند حزبي هنوز برگذار نشده است .
عضویت:
سازمان ملل متحد ، سازمان وحدت افريقا
تاریخ معاصر
اين ناحيه – زئير كنوني – را تجارت برده چپاول كرد و در 1885 تبديل به ملك شخصي لئوپولد دوم پادشاه بلژيك گرديد . ولي در 1908 انزجار بين المللي از قساوت رژيم حاكم در « كشور آزاد كنگو» پادشاه را مجبور ساخت تا اين ناحيه را به صورت مستعمره به بلژيك به صادر كنندهي عمده اي از مواد معدني تبديل شد .
حكومت در تأمين خدمات اجتماعي به ويژه آموزش ابتدايي نسبتاً پيشرفته بود، ولي تقريباً هر گونه فعاليت سياسي افريقاييها را محدود كرد .
در نتيجه زماني كه بلژيك در 1960 به استعمار كنگو خاتمه داد ، اين كشور به اندازهي كافي آماده نبود . ظرف چند روز بعد از استقلال ارتش شورش كرد و ثروتمند ترين ناحيه – كاتانگا ، تحت حكومت موسي چومبه – مبادرت به جدايي كرد .
كنگو سازمان ملل متحد را دعوت به مداخله كرد ، ولي نيروهاي اين سازمان در غالب آمدن بر تداوم جنگ داخلي فقط تا حدودي موفق شدند . سرهنگ موبتو دو بار در حكومت مداخله كرد و در 1965 خود را رهبر كشور ساخت .
وي كه خواهان « اصالت » بود نام كشور را به زئير و نام خود را به موبوتو سه سه سكو تغيير داد . او اتقدار دولت مركزي را به تدريج اعاده كرد و نظمام تك حزبي را برقرار ساخت (1967) . حكومت شديد مورد انتقاد بين المللي قرار گرفته است ، ولي او حمايت كشورهاي غربي را كه براي زئير به صورت منبعي از مواد معدني استراتژيك ارزش قائلند حفظ كرده است .
در 1990 ، نارضايتي عمومي موجب كسب برخي اصلاحات شد و – به دنبال لغو قانوني نظام تك حزبي – كنفرانس ملي به منظور ايجاد دموكراسي در زئير برگذار شد (1991) . طي 1992 و 1993 درگيري بين كنفرانس ملي و نخست وزير در يك طرف و پريزيدنت موبوتو در طرف ديگر روي داد . بخشهايي از نيروي مسلح ناراضي شدند و نظم و قانون در قسمتهايي از كشور به هم ريخته است .
دفاع
كل نيروهاي مسلح : 25.700 (1991) ، به علاوهي 25.000 ژاندارم شبه نظامي و 10.000 گارد كشوري .
خدمت سربازي : اجباري ؛ مدت متغيير است .
آموزش
ميزان با سوادي : 8/71% (1990) .
سنين تحصيل اجباري : (فرضاً) 6 تا 12 سال .
تعداد دانشگاه : 3.
اقتصاد
بيش از دو سوم نيروي كار به كشاروزي اشتغال دارد . اگر چه زراعت معيشتي رايج تر است . قهوه ، چاي ، كاكائو ، كائوچو و محصولات نخلي صادر مي شود .
مواد معدني نقطه اتكاي اقتصاد اين كشور است ، مس ، كبالت ، روي و الماس معمولاً حدود 60% از صادرات را تشكيل مي دهد . زئير داراي تورمي افسار گسيخته و داراي يكي از پايين ترين سطوح زندگي در افريقا است .